وبلاگ
همه چیز درباره کاتاف زدن ماشین
خودروها دارای ویژگی‌های متعددی هستند که به منظور حفاظت از اجزای مکانیکی آن‌ها طراحی شده‌اند. یکی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها، کاتاف یا کاتاف (Rev Limiter) است که حداکثر دور موتور را محدود می‌کند. کاتاف زدن ماشین از افزایش سرعت بیش از حد جلوگیری کرده و به این ترتیب از آسیب جدی به اجزای داخلی موتور خودرو جلوگیری می‌کند. در ادامه مقاله امروز سایمان یدک، به بررسی این موضوع به صورت کامل و جامع خواهیم پرداخت.
منظور از کاتاف زدن ماشین چیست؟
هنگامی که دور موتور به رنگ قرمز برسد، صدای موتور تغییر کرده و به‌طور همزمان تأمین سوخت به محفظه احتراق به دستور ECU قطع می‌شود. در این حالت، جرقه‌زنی متوقف شده و دور موتور کاهش یافته و از ناحیه قرمز فاصله می‌گیرد. پس از آن، عملکرد موتور به حالت عادی برمی‌گردد و دور موتور دوباره بالا می‌رود.
این چرخه ادامه‌دار است تا زمانی که راننده همچنان فشار را بر روی پدال گاز نگه دارد. به این پدیده، کاتاف زدن ماشین گفته می‌شود. این فرآیند در خودروهای انژکتوری اتفاق می‌افتد و تحت کنترل کامپیوتر خودرو است. مدت زمانی که موتور پیش از آسیب دیدن کاتاف میزند و وارد این سیکل می‌شود، به سیستم خنک‌کننده و مقاومت قطعات در برابر نوسانات مکانیکی بستگی دارد.
اگر در دورهای بالا کاتاف به موقع انجام نشود، ممکن است منجر به انفجار موتور شود. در خودروهای مسابقه‌ای، عمل کاتاف باید در سریع‌ترین زمان ممکن صورت گیرد تا راننده بتواند به دور بالای موتور دسترسی پیدا کند. با توجه به نکات ذکر شده، بهتر است رانندگان تا حد امکان از کاتاف زدن خودداری کنند، زیرا این عمل معمولاً بدون عیب نیست و می‌تواند به موتور آسیب برساند.
کاتاف زدن ماشین چه زمانی اتفاق میفتد؟
همانطور که گفته شد، کاتاف زدن ماشین زمانی رخ می‌دهد که دور موتور به ناحیه قرمز رنگ برسد. در این حالت، صدای موتور تغییر کرده و ECU خودرو دستور قطع سوخت به محفظه احتراق را صادر می‌کند، یا عمل جرقه‌زنی متوقف می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که دور موتور کاهش یابد و کمی از ناحیه قرمز فاصله بگیرد.
پس از اینکه دور موتور از ناحیه قرمز فاصله می‌گیرد، عملکرد موتور به حالت عادی بازمی‌گردد و دور موتور دوباره افزایش می‌یابد. این نوسان ادامه‌دار است تا زمانی که راننده همچنان پای خود را بر روی پدال گاز نگه دارد. به این پدیده، کاتاف زدن خودرو گفته می‌شود که این عمل به وسیله استپ‌اِر انجام می‌شود.
آشنایی با انواع کاتاف
کاتاف زدن ماشین به صورت رگباری که به عنوان هارد کاتاف نیز گفته می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که دور موتور به حد تعیین شده برسد. در این حالت، پاشش سوخت از همه انژکتورها به طور ناگهانی قطع شده و شمع‌ها نیز جرقه نمی‌زنند. به همین دلیل، دور موتور به صورت ناگهانی افت می‌کند و سپس انژکتورها و سیستم جرقه‌زنی دوباره فعال می‌شوند که این روند ممکن است در زمان کوتاهی دوباره به کاتاف برسد. البته، این رفتار بسته به نوع ECU خودرو متفاوت است. هارد کاتاف بیشتر در خودروهای مسابقه کاربرد دارد و به هیچ وجه در خودروهای معمولی توصیه نمی‌شود.
در خودروهای معمولی، میل‌لنگ و سیستم‌های مکانیکی باید طوری طراحی شوند که دور موتور را به ۹۰۰۰ تا ۹۵۰۰ دور برسانند؛ اما این استاندارد در همه خودروها رعایت نمی‌شود. با توجه به اینکه محدوده قرمز دور موتور معمولاً ۶۰۰۰ دور است، دقت در تولید چندان ملاک نیست و به همین دلیل فقط خودروهای مسابقه‌ای قادر به دستیابی به دور موتور بالای ۹۰۰۰ دور در دقیقه هستند.
اگر خودروی شما در دورهای بالا دچار آسیب شود، ضروری است که با برنامه‌دهی به کامپیوتر تنظیمات لازم برای قطع جریان سوخت، جرقه‌زنی و ورود اکسیژن به سیلندر انجام شود. این اقدام می‌تواند از رسیدن دور موتور به بالای ۹۰۰۰ جلوگیری کرده و باید توسط متخصصان این حوزه انجام گیرد.
در نوع دیگر کاتاف زدن ماشین یعنی Soft Limiter در این روش، ECU به گونه‌ای عمل می‌کند که به عنوان یک گاورنر عمل کرده و مقدار سوخت و زمان‌بندی جرقه را به صورت هوشمند تنظیم می‌کند. این کار باعث می‌شود دور موتور به طور نزدیک به محدوده کاتاف کار کند، بدون اینکه پاشش سوخت یا جرقه قطع شود. به‌جای قطع ناگهانی، ECU به‌طور مداوم مقدار سوخت و زمان جرقه را مدیریت می‌کند تا از افزایش بیش از حد دور موتور جلوگیری کند.
کاتاف چه آسیب‌هایی به موتور خودرو میزند؟
کاتاف زدن ماشین در صورتی که به طور مداوم و به مدت طولانی اتفاق بیفتد، می‌تواند به موتور خودرو آسیب‌های جدی وارد کند. در زیر به برخی از این آسیب‌ها اشاره می‌شود:
· استهلاک سریع قطعات: حرکت مداوم در دور موتور بالا ممکن است موجب استهلاک زودتر قطعات موتور، از جمله سوپاپ‌ها، پیستون‌ها، حلقه‌های زغالی و سایر اجزا شود.
· گرما و حرارت زیاد: افزایش دور موتور می‌تواند دمای موتور را به شدت بالا ببرد که این موضوع ممکن است به عمر سیستم خنک‌کننده و دیگر قطعات حساس آسیب برساند.
· آسیب به سیستم پیشران: تأثیر دور موتور بالا بر روی سیستم پیشران، از جمله گیربکس و کلاچ، می‌تواند به استهلاک زودتر و نیاز به تعمیرات بیشتر منجر شود.
· آلایش روغن موتور: دور موتور بالا می‌تواند باعث آلوده شدن سریع‌تر روغن موتور شود که به تغییرات زیاد در ویژگی‌های روغن و کاهش کارایی آن منجر می‌گردد.
جمع‌بندی
کاتاف ماشین سیستمی است که برای محافظت از موتور در برابر افزایش بیش از حد دور موتور طراحی شده است. این مکانیسم زمانی فعال می‌شود که دور موتور به محدوده‌ای خطرناک برسد، به طوری که با قطع پاشش سوخت یا جرقه، از رسیدن دور موتور به ناحیه قرمز جلوگیری می‌کند. کاتاف زدن ماشین به موتور اجازه می‌دهد با کارایی بیشتری عمل کند و از استهلاک قطعات جلوگیری می‌کند. فراموش نکنید که برای حفظ این عملکرد و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی، استفاده از قطعات یدکی با کیفیت بسیار مهم است. سایمان یدک با ارائه قطعات یدکی اورجینال و باکیفیت، به عملکرد و دوام بالاتر خودروی شما کمک کرده و از موتور در شرایط سخت محافظت می‌کند.
سوالات متداول
1. کاتاف ماشین چیست و چه کاربردی دارد؟
کاتاف یا محدودکننده دور موتور سیستمی است که برای محافظت از موتور طراحی شده و از افزایش بیش از حد دور موتور جلوگیری می‌کند. این سیستم با قطع یا محدود کردن پاشش سوخت یا جرقه، دور موتور را کنترل کرده و مانع آسیب به اجزای موتور می‌شود.
2. چرا کاتاف زدن ماشین برای موتور خودرو مضر است؟
کاتاف زدن طولانی‌مدت می‌تواند به آسیب‌های مختلفی منجر شود، از جمله استهلاک سریع قطعات موتور، افزایش حرارت و کاهش عمر مفید سیستم خنک‌کننده و روغن موتور. استفاده زیاد از کاتاف، مخصوصاً در دورهای بالا، فشار زیادی بر موتور وارد می‌کند و می‌تواند هزینه‌های تعمیرات را افزایش دهد.
